İzmir'in Ödemiş İlçesi'ndeki Gölcük Gölü'nün suları kuraklık nedeniyle çekilince, dünyanın en eski kayıklarından birinin batığı ortaya çıktı. Batık Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi'nde incelemeye alındı.

Yaklaşık 2600 yıllık olduğu saptanan kayığı, Atatürk'ün doktoru Mustafa Bengisu'nun mimar oğlu Uğur Bengisu buldu. ABD'de yaşayan ve yaz tatilini Gölcük'teki yazlığında geçiren mimar Uğur Bengisu ve eşi Rose Bengisu, Gölcük Gölü'nün sazlıkları arasında çocukların tesadüfen gördüğü kayığın yüzyıllar öncesinden kalma bir batık olduğunu fark ettiler. Uğur Bengisu, durumu önce Ödemiş Müze Müdürlüğü'ne bildirdi. Bengisu, ardından Amerika'dan arkadaşı olan ve halen Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi'nde çalışan sualtı arkeoloğu Prof. Dr. George Bass ile temasa geçti. Bengisu, yetkililer harekete geçinceye kadar, Müze Müdürlüğü kontrolünde kayığı kendi evine taşıttı, ıslak bezlerle korumaya çalıştı.

Kültür Bakanlığı'ndan izin alınarak 4.5 metre uzunluğunda, 65 santimetre genişliğinde, 1 ton ağırlığındaki kestane ağacından oyularak yapılmış balıkçı kayığı kamyonla Bodrum'daki müzeye getirildi. Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi Müdürü Oğuz Alpözen, şunları söyledi:

LİDYA DÖNEMİNDEN

‘‘Şu ana kadar bilinen en eski batık MÖ 1400'lü yıllara ait Kaş Uluburun batığıydı. O bir ticaret gemisi. Gölcük'te bulunan bu batık ise dünyanın bilinen en eski balıkçı kayığı. Milattan önce 6'ncı yüzyıla ait ve Lidya döneminden kaldığını sanıyoruz. Bu durumda yaklaşık 2600 yıllık kayığın gerçek yaşını öğrenmek için küçük parçalarını İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi ile Amerika'daki Teksas Üniversitesi Sualtı Araştırma Enstitüsü'ne gönderip inceleme yapılmasını isteyeceğiz.’’

Oğuz Alpözen, kayığın yaklaşık 300 yıllık bir benzerinin Beşiktaş'taki Deniz Müzesi'nde sergilendiğini belirtti. Kestane ağacının yapısal olarak suya doymuş bir ağaç olduğunu belirten Alpözen, oyularak yapılmış kayığın suyun altında balçık içinde havayla teması olmadan kaldığı için günümüze kadar geldiğini belirtti.

Doğa harikası krater gölü 1900'lü yıllardan beri Ege Bş'lgesi'nin en önemli sayfiye yerlerinden biri olan Gölcük Gölü, yıllardır ilgisizlik ve vurdumduymazlık kurbanı. Kuraklığın yanı sıra aşırı su alınması, gölün yer yer 10 metre çekilmesine neden oldu. Doğa harikası gölü kurtarmak için 1993 yılında yapılan dev yağmur kanalları da hiç kullanılamadı. Gölün ekolojik dengesinin yeniden kurulması ve canlandırılması için acil önlem gerekiyor.

İnsan önce, su üzerindeki kütükleri araç olarak kullandı. Daha sonraları ağaçları oyarak daha gelişmiş deniz araçları inşa etti. Gölcük'te kestane ağacından yapılmış kayığın boyu 4.5 metre.

Yaşar ANTER / BODRUM (Muğla) (DHA)

Hürriyet Gazetesi - 10 Eylül 2001